افاضات فاضل نمایانه

افاضات فاضل نمایانه!

شاعر جوان شعری خوانده و منتظر اظهار نظر مخاطبان است.دوست دارد دربارۀ شعرش حرف بزنند تا از دانش شاعران باتجربه بهره مند شود.

می گویند که در شعر او چند مورد "حشو" هست. شاعر جوان نمی داند که این سخن بیانگر امتیاز شعر اوست یا نشانۀ کاستی در شعر است؟

جرئت نمی کند که بپرسد "حشو" چیست؟ لابد آن همه شاعر با تجربه و صاحب نام با نگاهی استادانه به این شاعر تازه وارد حالی خواهند کرد که در برابر سخن بزرگان ، باید ساکت باشد.

بخت یاری می کند و یکی از بزرگان محفل به موارد حشو در شعر او اشاره می فرماید:

ببین جانم! آسمان آبی ، حشو است. معلوم است که آسمان آبی است ،مگر می شود که رنگ دیگری باشد؟ همین طور هم وقتی می گویی؛ تو رفتی، این حشو است. همان کلمۀ "رفتی" به خاطر شناسه ای که دارد به ضمیر "تو" اشاره دارد ونیازی به آوردن ضمیر نیست.

                                    ***

از این گونه افاضات فاضل نمایانه اما پوچ و بی مایه ، در جلسات ادبی واخیرا در مقالات نقد فراوان دیده می شود.حکم اندازی هایی که بیش از دانش و مطالعه،به شنیده های پراکنده وتقلیدهای ناآگاهانه اتکا دارد.

منتقد محترم و کارشناس جلسۀ ادبی ، فرصت ندارد که به یک کتاب معتبر و مرجع ، نگاهی بیندازد تا دریابد که حشو چیست و چه انواعی دارد و در شعر چه نقشی ایفا می کند؟

چنان که وقتی با شعری مواجه می شود که دچار پریشانی نحوی و نگارشی و معنایی است، آن پریشانی را ساختار شکنی می پندارد و افاضه می فرماید که؛ ساختار شکنی از رهاوردهای هنر مدرن است وبا این خبط بزرگ، سرایندۀ شعر و مخاطبا ن را به پریشان گویی سوق می دهد.

بی آن که حتی یک مقالۀ ساده دربارۀ ساختارشکنی خوانده باشد تا مفهوم آن را به اجمال دریابد.

منتقد محترم وکارشناس جلسۀ شعر ، معتقد است که زبان فارسی ،همین زبان روزنامه ها و رسانه هاست و شعر هم باید به همین زبان باشد تا شعر امروز نامیده شود.

مثلا اگر شاعر به جای "گریه کردم" بنویسد؛ "گریستم" زبان شعرش کهنه است.برخی از این منتقدان دانا، حکم صادر کرده اند که مخفف کردن کلمات در شعرامروز جایی ندارد.

مثلا؛ (ز) به جای (از) یا (ره ) به جای (راه)، برای یکی از این حاکمان بی بدیل عرصۀ نقد ادبی، نمونه هایی از بهترین شعرهای امروز را ازبزرگترین شاعران این روزگار در قالب های مختلف خواندم، که سرشار بود از همین کلمات مخفف، فرمود اگر این گونه است پس چرا در تمام جلسات ادبی می گویند که کلمات مخفف، در زبان شعر امروز جایی ندارد؟

عرض کردم ؛ آنها که می گویند آیا از مطالعۀ منابع ومجموعۀ آثار شاعران برجستۀ این دوران، به چنین نتیجه ای رسیده اند؟ یا آن که برای داوری دربارۀ زبان شعر امروز فقط در محفل کوچک دوستان اطراف خود جست و جو کرده اند؟

مانند آن آدم خوش ذوق و خوش خیالی که گفته بود؛ این سد کرج ما، بزرگترین سد کرج دنیاست!

                                     ***

حاصل همین دانش ناقص و افواهی، و نقد شعر براساس شنیده های پراکنده و بی سامان،در یکسان شدن شعرها وسطحی شدن زبان واندیشۀ شعر نمایان می شود.

شاعر جوان که با بیم و امید به جلسۀ شعر آمده است تا محصول ذوق و هنر خود را عرضه بدارد و از تجربۀ بزرگان بهره جوید، وقتی با این احکام شگفت وپر از ادعا مواجه       می شود،با انفعال و تسلیم،       می کوشد که شعرش را با پسند محفل نشینان سازگار کندو پس از چندی ، دیگر این شاعر نیست که به مکاشفه در جهان کلمات می پردازد بلکه این پسند ناهموارمنتقد ومسؤل جلسه و یاران اوست که بر شعر و اندیشه و ذوق شاعر سایۀ اقتدار وهراس افکنده است.

آن گاه که شاعر جوان به رنگ محفل درآمد و شعرش، پاسخ گوی نیازهای خودبینانۀ استادجلسه شد، در جمع مریدان پذیرفته می شود و استاد خرسند است که یک استعداد خلاق را کشف و خنثی کرده است به نحوی که دیگر از جانب این استعداد نوظهور، هیچ خطری اقتدار استاد را تهدید نمی کندو آن جوان ناگزیر است همواره زیر سایۀ الطاف و راهنمایی های استاد ومراد خود،شعر بنویسد. 

به نقل از وبلاگ http://tarannnom.blogfa.com/ 

آقای اسماعیل امینی